ในบรรดาปัจจัย 4 นั้น เครื่องนุ่งห่ม ถือว่า เป็นปัจจัยที่ขาดไม่ได้ เพราะช่วยปกติร่างกาย ให้ความอบอุ่น และแสดงถึงวัฒนธรรมแห่งการแต่งกาย

ผ้าไทย มีวิวัฒนาการมายาวนาน มีเอกลักษณ์เฉพาะแต่ละภาค เช่น ผ้าปาเต๊ะในภาคใต้ ผ้ามัดหมี่ทางภาคอีสาน ผ้าตีนจกทางภาคเหนือ
ภูมิปัญญาด้านเครื่องนุ่งห่มทางภาคเหนือ นิยมใช้ฝ้ายเป็นวัตถุดิบต้นน้ำในการผลิตเป็นเส้นด้าย โดยการถักทอเป็นพื้นผ้าด้วยกี่โบราณ แล้วนำมาตัดเป็นเสื้อ ผ้าถุงหรือผ้าซิ่น และย้อมด้วยน้ำย้อมธรรมชาติ เช่น คราม ขี้ครั่ง เปลือกขนุน หรือดอกไม้ต่าง ๆ

ปัจจุบัน เครื่องจักรสมัยใหม่เป็นเครื่องมือที่เข้ามามีบทบาทแทนการเย็บด้วยมือ เพื่อความสะดวกและรวดเร็ว แต่ในทางศิลปะแล้ว การเย็บ ปัก ด้น ด้วยมือมีเสน่ห์ด้านสุนทรียภาพแห่งชีวิต แม้ว่าจะใช้เวลานานกว่าชิ้นงานแต่ละชิ้นจะสำเร็จลงได้ แต่ด้วยความอดทนและพยายาม คุณค่าความเป็นไทยที่ถักทอผ่านจินตนาการและฝีมือ ยังคงมีมนต์ขลังและเพิ่มคุณค่าในตัว
